SƯ PHỤ KỂ CHUYỆN : Ba Tên Đầy Tớ Cố Chấp

 Chúng ta đến thế giới này để học trở thành hoàn mỹ, cho nên phẩm chất gì cũng phải có, và phải biết cách sử dụng cho thích đáng. Không thể nói rằng vì chúng ta dũng cảm mà chúng ta cứ làm gì cũng được, không cần để ý đến gì khác. Có dũng khí mà không có trí huệ thì sẽ gây hại cho mình và người khác.

Một ông phú hộ nọ có ba người đầy tớ: Một người rất hay suy nghĩ, một người rất cẩn thận, còn một người thì rất lễ phép. Ông nhà giàu này rất hài lòng và quý mến họ.

Có một lần, con của phú ông sơ ý té xuống sông và gần chết đuối. Người làm thứ hai cẩn thận kia nhìn thấy, nhưng anh ta cẩn thận quá đến nỗi phải chạy về báo cho chủ nhân: "Thưa ông chủ, con của ông mới té xuống sông. Tôi cứu nó được không? (mọi người cười). Ông nghĩ có cứu được nó không? Làm cách nào thì tốt nhất? Chúng ta phải thảo luận trước đã".

Dĩ nhiên phú ông rất tức giận và đuổi người này đi. Đến lúc phú ông chạy tới cứu con thì đã quá muộn, chỉ còn có nước sai người đầy tớ thứ nhất, là người hay suy nghĩ đó đi mua quan tài để chôn con. Người này thuộc loại hay phòng xa những chuyện chưa xảy tới, nên đã mua hai chiếc quan tài (Sư Phụ và mọi người cười). Anh chàng này nghĩ xa quá! Phú ông tức quá hỏi: "Ta chỉ có một đứa con thế thôi, sao lại mua tới hai chiếc quan tài?"

Người đầy tớ trả lời: "Rủi như đứa con thứ hai của ông cũng chết, có thể là chết đuối hay tai nạn gì đó, (Mọi người cười) thì khỏi cần phải đi mua nữa. Đỡ mất công, đỡ tốn thời giờ, đỡ tốn xăng".

Phú ông giận quá đuổi người đó đi.

Bây giờ chỉ còn lại một người đầy tớ, người rất lễ phép, vẫn còn được phú ông ưa thích. Một hôm người này cùng một người đầy tớ khác khiêng kiệu cho ông chủ ra ngoài chơi. Giữa đường họ băng qua một đầm lầy, nước không sâu lắm, nhưng nếu lội qua quần áo sẽ bị dơ, bị ướt. Người khiêng kiệu kia hơi do dự, không muốn bị dơ ao quần nên có ý đòi quay về. Tuy nhiên người đầy tớ lễ phép kia nói rằng: "Đừng đi về! Chúng ta nên tiếp tục đi, miễn ông chủ vui là được rồi, còn chúng ta không có gì quan trọng". 

Thế là họ quên bản thân, khiêng kiệu lội nước đi.

Chủ nhân nghe người này trung thành như vậy thì mừng lắm, mới nói rằng: "Ngươi đối với ta rất biết suy nghĩ, biết cống hiến và trung thành như vậy; khi về nhà, ta sẽ tặng cho ngươi nhiều quần áo và tăng tiền lương". Nghe phú ông nói như vậy, người đầy tớ lễ phép đó liền để kiệu xuống (lúc đó họ đang ở giữa đầm lầy), và chắp tay lại trả lời: "Cám ơn ân điển của ông chủ!" (Sư Phụ và mọi người cười).

Quý vị thấy đó, đồng tu chúng ta đâu có khác gì mấy, phải không? (Mọi người cười). Họ không biết ấn biến theo tình thế. Ai cũng có tính tốt của họ, nhưng đều không biết dùng đúng chỗ.

Quý vị nhớ Khổng Tử có nhiều đệ tử rất nổi danh không? Tử Lộ rất dũng cảm và Tử Nhiễm thì rất là cẩn thận. Nhưng mỗi người chỉ có phẩm tính đó thôi. Nếu quá cẩn thận thì không biết làm sao uyển chuyển. Quá dũng cảm thì không biết lúc nào nên khiêm nhường. Điều đó cho chúng ta thấy điều gì thái quá cũng là không tốt. 

Tuy họ giỏi như vậy mà vẫn phải đến học với Khổng Tử, vì Khổng Tử phẩm tính gì cũng có, dũng cảm mà không quá dũng cảm; khiêm tốn mà không quá khiêm tốn. Ngài biết hoàn cảnh nào thì phải phản ứng ra sao, làm việc gì cũng trung dung và không quá cực đoan.

Nhưng đa số chúng ta đều có tính ngoan cố. Nếu dùng đúng chỗ thì tốt, nếu dùng không đúng chỗ thì nó sẽ thành xấu. Giống như chúng ta có thể dùng điện để cho đèn sáng, để phát hơi lạnh hoặc phát hơi nóng. Nhưng nếu chúng ta trực tiếp chạm vào điện thì sẽ bị rắc rối. Cũng như nhiều loại thuốc chữa bịnh mới ra, nếu dùng đúng lượng thì có thể cứu người, nhưng dùng quá liều sẽ gây nguy hại.